ครั้งแรก !! ใช้วิธีพลาสมารักษาช้างสำเร็จ

วันนี้ที่ 21 พฤศจิกายน 2560 นายภพปภพ ลรรพรัตน์  ผอ.สถานบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ อ.อ.ป. พร้อมด้วย น.สพ.ทวีโภค อังควณิชย์  สัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลช้าง ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย ผศ.น.สพ.ดร.ฉัตรโชติ ทิตาราม ผศ.น.สพ.ดร.วีรพงศ์  ตั้งจิตเจริญ  จากคณะสัตวแพทยศาสตร์ ม.เชียงใหม่  รศ.ดร.ธีระพงษ์ ว่องรัตนะไพศาล  จากคณะวิศวกรรมศาสตร์ ม.เชียงใหม่  นายธีรภัทร ตรังปราการ เจ้าของช้าง ฟาร์มช้างภัทร อ.หางดง จ.เชียงใหม่  ร่วมกันแถลงข่าวการประสบความสำเร็จในการช่วยเหลือช้างพลายบุญภัคร ช้างเพศผู้วัย 25 ปี จากอาการป่วยมีเศษอาหารติดอยู่ในหลอดลม ซึ่งในการรักษาต้องวางยาสลบช้างถึง 4 ครั้ง แต่ทีมสัตวแพทย์ก็ไม่ย่อท้อ จนสามารถช่วยชีวิตพลายบุญภัทรไว้ได้

สำหรับช้างเชือกนี้เดินทางมารับการักษา เมื่อวันที่ 19 ก.ย.60 ในสภาพ มีอาการสำรอกหลังจากการกินอาหารอย่างรวดเร็ว ไม่สามารถกลืนอาหารและน้ำได้ เข้าทำการรักษา จากการตรวจวินิจฉัย ทีมสัตวแพทย์เห็นควรว่าต้องทำการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมอย่างละเอียด โดยวางแผนทำการวางยาสลบ เพื่อตรวจภายในหลอดอาหารด้วยเครื่องส่องตรวจกระเพาะอาหารและหลอดลม เพื่อหาสาเหตุของอาการป่วยดังกล่าว โดยได้เริ่มทำการวางยาสลบครั้งที่ 1 ในวันที่ 21 ก.ย.60  ได้ทำการสอดกล้องซึ่งมีความยาว 1.5 เมตรเข้าไปตรวจสอบ และพบว่ามีเศษอาหารอุดตันในทางเดินอาหารส่วนต้น(หลอดอาหาร) จึงทำการล้วงออกได้บางส่วนในระยะที่มือเข้าไปถึง ซึ่งยังคงมีเศษอาหารติดค้างอยู่ภายในอีกจำนวนมาก ทีมงานที่ทำการรักษาได้วางแผนออกแบบอุปกรณ์ขึ้นมาใหม่ โดยขอความช่วยเหลือจากคณะวิศวกรรมศาสตร์ ม.เชียงใหม่ ให้จัดทำอุปกรณ์ช่วยเหลือ และทำการวางยาสลบในครั้งที่ 2 วันที่ 26 ก.ย.60 แต่พบว่าอุปกรณ์ที่ออกแบบมานั้นยังไม่สามารถช่วยนำสิ่งอุดตันออกมาได้ทั้งหมด  จึงต้องวางแผนการวางยาสลบในครั้งที่ 3 อีกครั้ง แต่เนื่องจากผลข้างเคียงจากการวางยาสลบมาแล้ว 2 ครั้ง ทำให้ช้างมีอาการอ่อนแรงลง รวมกับร่างกายขาดน้ำและอาหาร จึงต้องหาแนวทางที่จะช่วยเหลือช้างให้แข็งแรงเพื่อพร้อมที่จะวางยาสลบได้  ประกอบกับต้องมีการพัฒนาอปุกรณ์ให้ดียิ่งขึ้นควบคู่กัน

ผศ.น.สพ.ดร.วีรพงศ์  ตั้งจิตเจริญ  จากคณะสัตวแพทยศาสตร์ ม.เชียงใหม่  กล่าวว่า เมื่อพบว่าช้างมีร่างกายอ่อนแรงลงมาก ทางทีมงานจึงได้หาวิธีที่จะทำการช่วยเหลือช้าง จึงทำให้การให้สารให้ความหวาน คือกลูโคสผ่านทางการสวนทวาร ซึ่งเป็นความรู้ใหม่ที่ทำให้ทราบได้ว่าช้างสามารถดูดซึมกลูโคสด้วยวิธีการสวนทวารได้  นอกจากนั้นจึงคิดวิธีที่จะทำให้ช้างแข็งแรงขึ้น โดยการให้พลาสม่าจากช้างเชือกที่แข็งแรง ได้ทำการตรวจเลือดช้างจำนวน 8 เชือก เพื่อคัดเลือกช้างที่แข็งแรงที่สุดมาทำการเจาะเลือด และนำเลือดมาแยกออกเป็นพลาสม่า เพื่อเปลี่ยนถ่ายให้กับพลายบุญภัทร เพื่อเพิ่มระดับภูมิคุ้มกันของร่างการและระดับโปรตีนในกระแสเลือด  เป็นเวลาติดต่อกัน 3 วัน วันละ 20 ยูนิต รวม 60 ยูนิต หรือเท่ากับ 300 ซีซีต่อวัน ถือว่าเป็นการทำพลาสม่าช้าง เชือกแรกของประเทศไทยและของโลกได้สำเร็จ จากนั้นจึงได้ทำการวางยาสลบครั้งที่ 3 แต่ยังไม่ประสบความสำเร็จ  กระทั่งมีการวางยาสลบครั้งที่ 4 วันที่ 7 ต.ค.60  ในที่สุดก็ประสบผลสำเร็จ สามารถนำสิ่งอุดตันออกมาได้ รวมระยะเวลาในการรักษา 19 วัน

น.สพ. ดร.บริพัตร ศิริอรุณรัตน์ ผู้อำนวยการสำนักอนุรักษ์และวิจัย องค์การสวนสัตว์สิ่งที่เป็นห่วงที่สุดคือการวางยาสลบช้าง เนื่องจากผู้ที่ใช้ยาจะต้องผ่านการฝึกอบรมมาอย่างดี เพราะยาตัวนี้ไม่สามารถถูกตัวคนได้เลย ดังนั้นจึงต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ  ที่ผ่านมาเคยมีการอบรมการใช้ยาสลบกับช้างที่สุขภาพแข็งแรงดีมาก่อน แต่กับพลายบุญภัครเป็นช้างป่วย เป็นเคสเดียวจากประสบการณ์ที่เคยพบว่า ถือว่าเป็นความสำเร็จอย่างยิ่งของสัตวแพทย์ไทย ตลอด 30 ปีที่ผ่านมา พบว่าช้างที่ป่วยในลักษณะนี้ไม่เกิน 2 สัปดาห์ช้างก็เสียชีวิตลง มีช้างไม่น้อยกว่า 20 เชือกที่ไม่สามารถรักษาได้  แต่เชือกนี้ได้ร่วมแรงร่วมใจกันจนประสบความสำเร็จ และถือว่าเป็นการต่อยอดวงวิชาการ องค์ความรู้ ความก้าวหน้าในวิทยาการช่วยเหลือ ช้างเลี้ยงเพียงเชือกเดียวแต่มูลค่าไม่สามารถประเมินได้ สภาพล่าสุดปัจจุบันพลายบุญภัครมีอาการดีขึ้น สามารถกินอาหารได้ตามปกติ ปัจจุบันพลายบุญภัครมีสุขภาพที่แข็งแรงขึ้นและคาดว่าจะสามารถกลับบ้านได้เร็วๆนี้

ทั้งนี้  หน่วยงานต่างๆ ที่ร่วมมือกันจนการรักษาประสบความสำเร็จได้นั้น ประกอบด้วย สำนักพระราชวังทีมสัตวแพทย์โรงพยาบาลช้าง สถาบันคชบาลแห่งชาติในพระอุปถัมภ์ฯ อ.อ.ป.  องค์การสวนสัตว์ในพระบรมราชูปถัมภ์  คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย  โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  ธนาคารเลือด โรงพยาบาลลำปาง  การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค สาขาอำเภอห้างฉัตร ฟาร์มช้างภัทร  มูลนิธิเพื่อนช้าง  มูลนิธิ โกลเด้น ไทรแองเกิ้ล เอเชียนเอเลเฟนท์  คลินิกปางช้างแม่แตง ปางช้างแม่สา โรงพยาบาลสัตว์ pet lover  บริษัท โกสินทร์เวชภัณฑ์ จำกัด  และ บริษัท เมิร์จ คอมพาเนี่ยน (ประเทศไทย) จำกัด

Cr : วัญสุริยัน ศรีวิกูล / ลำปาง